Smoothly Blasted: Μια Ματιά στο Έργο του William Mortensen (μέρος 1ο)

Ο Αμφιλεγόμενος Κύριος Mortensen

Η αναζήτηση για το έργο του William Mortensen ξεκίνησε από μια φωτογραφία του που βρέθηκε πρόσφατα και τον συνδέει με την Marilyn Monroe (γεννημένη σαν Norma Jean Mortensen).

Η περιέργεια μας παρακίνησε μια έρευνα στο διαδίκτυο, και γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι ο Mortensen είναι σχεδόν αφανής, αλλά αυτό είναι μια ιστορία που κρατάμε για το τέλος. Το υλικό για αυτόν είναι –ακόμα και στο διαδίκτυο- περιορισμένο, με πολύ λίγες πηγές για τη ζωή του και το έργο του. Έτσι λοιπόν είναι ανάγκη να σκιαγραφήσουμε έστω την ιστορία του και τις τεχνικές του.

Επίσης για τον σκοπό αυτού του κειμένου θεωρούμε ανούσιο να αναμασήσουμε τα λόγια άλλων για την σπουδαιότητα και το περιεχόμενο του έργου του. Η φωτογραφία, όπως και κάθε άλλη τέχνη, υπόκειται σε μια διπλή ερμηνεία. Αυτό που σκεφτόταν ο καλλιτέχνης και αυτό που αντιλαμβάνεται – ή θέλει να αντιλαμβάνεται- ο παρατηρητής. Ερμηνείες τρίτων που μεταφέρονται από τέταρτους το μόνο που κάνουν είναι να μας απομακρύνουν από το έργο.

Αυτοπορτέτο

Το Έργο του William Mortensen

Η επαφή του W.Mortensen με την τέχνη ήταν όπως τόσοι άλλοι φωτογράφοι μέσω της ζωγραφικής. Άρχισε με μαθήματα στο σχολείο του και αργότερα φοίτησε στο Arts Students League στη Νέα Υόρκη, όπου προφανώς διδάχτηκε και φωτογραφία. Πολύ σύντομα βρέθηκε να διδάσκει ο ίδιος Καλές Τέχνες.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του W.Mortensen,

το “Maid Pouring Milk” μια αναπαραγωγή ενός πίνακα του Vermeer

Η εμπειρία όμως που άλλαξε καθοριστικά τη καριέρα του ήταν η εγκατάσταση του το 1925 στο Hollywood, και η συνεργασία του με τους σκηνοθέτες King Vidor και Cecil B. DeMille. Αν και αρχικά δουλειά του ήταν να φωτογραφίζει τα γυρίσματα των ταινιών και να επιμελείται τα σκηνικά, σύντομα μπλέχτηκε σε όλο το φάσμα των εργασιών ενός φωτογράφου εκεί.

Πορτρέτο της Jean Harlow

Οι εμπειρίες του αυτές, δηλαδή η ζωγραφική, η φωτογραφία και η επαφή του με τον λαμπερό κόσμο του κινηματογράφου, διαμόρφωσαν ένα πρωτότυπο στυλ έργου που έκτοτε τον χαρακτηρίζει.

Το 1931 μετέφερε το studio του στη Laguna Beach και ξεκίνησε την δικιά του σχολή φωτογραφίας.

Από το studio του – και μερικές φορές από το κρεβάτι του – πέρασαν στάρλετ και σταρ του Hollywood της εποχής. Η επίδραση της κινηματογραφικής γλώσσας στα πορτρέτα και τα γυμνά του είναι εμφανής και χαρακτηριστική της αισθητικής της εποχής του. Το αντικείμενο αυτό του χάρισε σελίδες σε περιοδικά όπως το Vanity Fair και τον έκανε ένα αστέρα της εποχής του.

Ταυτόχρονα όμως ο W.Mortensen έκανε σημαντική δουλειά στο studio και την σχολή του. Υπολογίζεται ότι 3,000 ήταν οι μαθητές του όσο το εργαστήριο του λειτουργούσε μέχρι το 1960 και κάποιοι από αυτούς έγιναν κοινωνοί μιας πρωτότυπης φωτογραφικής τεχνικής που λόγω των συνθηκών είναι ακόμα σχεδόν στην αφάνεια.

Ο Mortensen θα πρέπει να ήταν εξαιρετικά αφοσιωμένος στο έργο του. Και μόνο ο όγκος της δουλειάς του -με την πρωτοτυπία των τεχνικών που την χαρακτήριζε- είναι καθηλωτικός. Το ίδιο διαβόητη ήταν και η επιμέλεια και προσοχή του στην λεπτομέρεια. Όταν κάποτε των ρώτησαν γιατί επέμενε σε μια συγκεκριμένη μάρκα και κωδικό τέμπερας που χρησιμοποιούσε στην διαδικασία του τονισμού των φωτογραφιών, ο Mortensesn άνοιξε ένα γεμάτο συρτάρι λέγοντας: «Κοίτα έχω δοκιμάσει και ΟΛΕΣ τις άλλες».

Παρά την ποικιλομορφία της δουλειάς του ο Mortensen ήταν πιστός σε μια τεχνική και τάση της φωτογραφίας, παλιότερη ακόμα και από τον ίδιο. Τον Πικτοριαλισμό.

Galileo

Niccolo Machiavelli

Η φωτογραφία στα πρώτα χρόνια της, και σαν κάθε νέο μέσο, συνάντησε αντιδράσεις καθώς δημιουργήθηκε ο φόβος ότι θα έφερνε το τέλος της ζωγραφικής. Σαν φυσικό επακόλουθο δημιουργήθηκε ένα φωτογραφικό ρεύμα – ο Πικτοριαλισμός- όπου οι φωτογράφοι στην επιθυμία τους να γίνουν αποδεκτοί, δημιουργούσαν φωτογραφίες που έμοιαζαν – ή αν θέλετε μιμούνταν- την όψη των ζωγραφικών πινάκων.

Tandric Sorcerer

The Spanish Man

Μόνο που ο Mortensen πήγε ένα βήμα παραπέρα. Γοητευμένος από το κλίμα της αναγέννησης και του μεσαίωνα αλλά και από την μυθολογία του υπερφυσικού δημιούργησε έργα -απεικονίσεις γνωστών –αλλά και αμφιλεγόμενων- θεμάτων.

Αριστερά:The Heretic Δεξιά: Κίρκη

Πολύτιμο εργαλείο του οι τεχνικές εκτύπωσης των φωτογραφιών του. Στο αμύητο μάτι αυτές μοιάζουν απλά επιχρωματισμένες, -και ας μην ξεχνάμε ότι στην εποχή του δεν υπήρχε ακόμα το έγχρωμο φιλμ- αλλά στην πραγματικότητα κρύβουν 5 πρωτότυπες τεχνικές σκοτεινού θαλάμου που αποδίδονται στον Mortensen.